لباسهای محلی ابیانه

لباسهای محلی ابیانه زنانه

روستای خوش آب و هوای ابیانه که شهرت آن به خانه‌های سرخ رنگ و لباس‌های محلی اصیلش می باشد. این روستا یکی از مراکز مهم جذاب ایران برای گردشگری می باشد. پوشاک هر اجتماع جزوی از تمدن فرهنگ آن جامعه است .ویژگی لباس محلی بانوان ابیانه، چارقدهایی با زمینۀ سفید و طرح گل‌دار در رنگ‌های متفاوت است، این رنگ‌ها برگرفته از طبیعت رنگارنگ این روستا است. که همراه با دامن‌هایی که قد آن تا زیرزانو می‌باشد به تن می‌کنند. در ابیانه زنان سیاه نمی‌پوشند، حتی در مراسم عزاداری نیز با لباس‌های رنگی محلی شرکت می‌کنند. مردان هم شلوارهای سیاه و سفید گشاد با جلیقه و کلاه پشمی می‌پوشند.قدمت لباسهای محلی ابیانه از دوره صفویه می باشد .

پیراهن: پیراهن بانوان ابیانه راسته و گشاد و قد آن تا بالای زانو می‌باشد. این پیراهن بدون مچ و یقه آن گرد است. در وسط چاکی تا حدود 10 سانتی‌متر پایین‌تر از دور کمر دارد. دور تا دور چاک، پیش‌سینه‌ای دوخته می‌شود که با پارچه‌ پیراهن متفاوت می‌باشد. روی این پیش‌سینه و در دو طرف چاک، با انواع نوارها تزئین می‌شود. در کنار نوارها پارچه‌های رنگارنگ را به صورت مثلث‌های دو لایه آماده میکنند و این مثلث‌ها را در طول چاک، در کنار هم می‌دوزند. پای دامن پیراهن به وسیله انواع سوزن‌دوزی‌هایی دوخته می‌شود.

شلیته: شلیته بانوان ابیانه گشاد بوده و قد آن تا وسط ساق پا می‌رسد. شلیته در دور کمر لیفه‌ای بوده و با بند یا کِش، جمع می‌شود و چون حالتی شبیه به شلوار دارد، در نتیجه این بانوان شلوار بلند به پا نمی‌کنند. از آنجا که این جامه بسیار پرچین می‌باشد، در تهیه آن از 7 الی 8 متر پارچه استفاده می‌شود. جنس شلیته از متقال یا کرباس رنگ شده یا پارچه‌های نخی گل‌دار می‌باشد که در قسمت وسط قد و پای دامن آن دو یا چند ردیف نواردوزی یا یراق‌دوزی انجام می‌شود.

یل: یل بانوان ابیانه عبارت است از کتی راسته که بلندی آن حدوداً تا روی ران‌ها می‌باشد. یل در زیر بغل دارای چاک است و آستین‌های آن تا مچ دست می‌رسد. یقه آن چهارگوش (خِشتی) بوده و دور تا دور آن دو ردیف نواردوزی دارد. در گذشته یل از پارچه تافته تهیه می‌شد اما امروزه از پارچه‌های ترمه استفاده می‌شود.

روسری: روسری (چارقد) بانوان ابیانه پارچه‌ای مربع شکل به ابعاد 1/5×1/5 متر است که به صورت سه‌گوش روی سر قرار می‌گیرد.

سربند: سربند این بانوان عبارت است از پارچه کلاغی مشکی که آن را از قسمت جلوی سر و بر روی پیشانی تا پشت سر به صورت حلقه‌ای برده و گره می‌زنند. استفاده از سربند برای این است که روسری بر روی سر استوار بماند.

عرقچین

عرقچین کلاهی کاسه مانند است که اغلب رنگ آن قرمز بوده و زیر چارقد بر روی سر قرار می‌گیرد به گونه‌ای که مقداری از آن از زیر چارقد نمایان باشد.برای استفاده از عرقچین در مراسم عروسی، آن را با نقره و دیگر زینت‌آلات تزئین می‌کنند.

چادرشب: بانوان ابیانه در مواقعی از چادرشب استفاده می‌کنند که عبارت است از پارچه‌ ابریشمی شطرنجی و چهارگوش به ابعاد 2×2 متر که آن را از قطر تا زده و به صورت سه‌گوش به دور کمر می‌‌بندند یا روی سر می‌اندازند. چادرشب معمولاً توسط بانوان ابیانه بافته و تهیه می‌شود. این پارچه که در زبان محلی با نام «کجی» می خواندند، در میان دختران جوان به رنگ زرد و در میان زنان مسن به رنگ قرمز است.

جوراب: جوراب بانوان ابیانه از جنس پنبه بوده و به وسیله خود بانوان بافته می‌شود.

پاپوش: پاپوش زنان ابیانه در مواقع گرم سال، گیوه و در زمستان کفشی به نام چموش است.

لباس محلی ابیانه مردانه

لباس محلی مردان ابیانه از اجزای زیر تشکیل شده است:

پیراهن: مردان ابیانه از پیراهن‌های مختلفی بنا به گرمی وسردی هوا استفاده می‌کنند.

تمون: شلوار مردان به رنگ مشکی بوده و دارای دو پاچه گشاد است که در قسمت پایین آن بر اساس مجرد یا متاهل بودن شخص استفاده‌کننده، با نخ مشکی تزئیناتی دوخته می‌شود (در صورت مجرد بودن گلدوزی‌هایی به شکل لوزی و در صورت متاهل بودن به صورت خط‌هایی صاف به دور پاچه‌ها دوخته می‌شود)

در گذشته شلوار مردان از پارچه‌ای به نام دبیت دوخته می‌شد و امروزه نیز شلوار بعضی از مردان سالخورده از این نوع پارچه می‌باشد اما در حال حاضر بیشتر از یک نوع پارچه پلاستیکی استفاده می‌شود.

قبا: قبا یک روپوش پالتو مانند است که از پارچه‌های رنگی دوخته می‌شود و دو طرف آن دارای چاک است.

الخولق (ارخالق): ارخالق پوششی است که بیشتر مردانی که از لحاظ اجتماعی در طبقات بالاتری قرار داشتند آن را می‌پوشیدند. دلیل استفاده از این پوشش در این است که قبا در حالت بهتری بر روی بدن قرار می‌گیرد. جلیقه، شال کمر و گیوه نیز از دیگر بخش‌های تشکیل‌دهنده پوشاک مردان در ابیانه می‌باشد.