مسجد جامع نطنز

مسجد جامع و بقعه شیخ عبدالصمد نطنزی

شماره ثبتی: 188 

تاریخ ثبت بنا:1311/4/18

 در ورای باغستان های سرسبز مرکز شهر نطنز مناره ای سر به فلک کشیده و گنبدی هرمی شکل در کنار آن توجه هر تازه واردی را به سوی خود معطوف می دارد. این مناره بخشی از مجموعه بسیار نفیس مسجد جمعه و آرامگاه عالم ربانی و عارف روشن ضمیر سده هشتم هجری قمری « شیخ نورالدین عبدالصمد اصفهانی نطنزی » و سردر خانقاه او می باشد که قسمت هایی از آن از دستبرد مصون نمانده و زینت بخش موزه های كشورهاي بيگانه گردیده است. ولي آن چه كه موجب دلگرمي و سرافرازي است آن است كه آثار بجاي مانده نيز در نوع خود كمتر همتا و مانندي دارد چنانكه هر بيننده آگاه به رموز آثار ملي و باستاني،‌ از ديدن آن دچار شگفتي و اعجاب مقرون به تمجيد و تحسين مي گردد. شمال و جنوب و مغرب اين مجموعه را كوچه هاي باريكي فرا گرفته كه در سمت جنوب وسعت بيشتري پيدا كرده و به صورت ميدان كوچكي در آمده است. به گفته دونالدن ويلبر «تركيب رنگهاي روشن تزئينات خارجي ابنيه در مقابل درخت كهنسالي كه بر آن ها سايه افكنده و رنگهاي مختلف كوهستان منظره جالب توجهي بوجود آورده كه شخص را به ياد نقاشي هاي مينياتور ايراني مي اندازد.

این مجموعه که شامل شبستان هشت ضلعی گنبددار مسجد،‌ آرامگاه شیخ نورالدین عبدالصمد، سردر خانقاه و مناره مرتفعی می باشد به استثنای شبستان گنبددار که از بناهای دوره دیلمی است، بقیه مربوط به دوره ایلخانان مغول می باشند که در فاصله سال های 704 تا 725 هجری قمری بنا گردیده است.